De Stormvloedkering Oosterschelde is letterlijk en figuurlijk een uniek object. ‘Er is er maar één, dus we kunnen niet ergens de kunst vanaf kijken’, zegt Dirk Bolier van Rijkswaterstaat. Deze instantie draagt de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de kering veilig en optimaal blijft functioneren. ‘Goed beheer en onderhoud zijn zeer belangrijk want als de storm komt, moet het systeem werken.’ Stratt+ draagt hier indirect een steentje aan bij.
De kering is gebouwd om de provincie Zeeland te beschermen tegen hoog water. De schuiven staan in principe altijd open maar als het stevig stormt en de waterstand een niveau van +2,75 meter NAP bereikt, dan komt het speciale sluitingsteam naar het bediengebouw, het Topshuis op Neeltje Jans. ‘De kering gaat dicht bij +3,00 meter NAP’, vertelt Bolier. ‘Dat is sinds de officiële ingebruikname in 1986 maar 27 keer gebeurd. Ze gaan vaker dicht natuurlijk. We doen jaarlijks meerdere proefsluitingen om alle mechanismen te kunnen testen. Het is dezelfde knop die wordt ingedrukt, maar bij storm is het pas echt spannend. De koorts komt pas als het stormt.’
Probabilistisch onderhoud
Dirk Bolier is van huis uit waterbouwkundige en hij zit nu zo’n tien jaar op de kering. ‘Het is het mooiste object in Nederland dat je kunt onderhouden. Het is een samenwerking met zeer veel verschillende aannemers en het managen van al dat werk is een uitdaging. En de belangen zijn groot. Als de schuiven moeten sluiten, staat het gelijk in de krant. En mochten we niet voldoen aan de faalkans – wat overigens nog nooit is gebeurd – dan hebben we een groot probleem.’
De faalkans is de kans op verlies van waterkerend vermogen. Over deze faalkans wordt tweemaal per jaar gerapporteerd naar de minister. ‘We voldoen altijd, maar dat is niet vanzelfsprekend. Het betekent dat je het juiste onderhoud op het juiste moment moet uitvoeren en dat je te allen tijde het weer in de gaten moet houden.’
Om faalkanstechnische redenen mag tijdens het stormseizoen (van 1 oktober tot 1 april) geen onderhoud worden gepleegd. Dan moet de kering 24/7 beschikbaar zijn. Maar ook voor de zomerperiode zijn er restricties: ‘Dan mogen we maximaal 3.500 vierkante meter doorlaatopening buiten gebruik hebben voor onderhoud. De rest moet beschikbaar blijven om dicht te kunnen gaan.’ Alles is gebaseerd op probabilistisch onderhoud. ‘Dat is eigenlijk risicogestuurd onderhoud, maar dan in de zwaarste vorm.’
Genoeg ruimte voor innovatie
Om de interne en externe samenwerking zo goed mogelijk te laten verlopen, werkt Rijkswaterstaat met Integraal Projectmanagement (IPM). De (onderhouds)projecten worden uitgevoerd door een integraal projectteam. Peter van der Mark, projectmanager voor de Oosterscheldekering, legt uit: ‘IPM onderscheidt vijf processen: projectmanagement, projectbeheersing, technisch management, omgevingsmanagement en contractmanagement. Iedere categorie heeft een eigen manager. In het IPM-model staat beschreven wat er van deze functionaris wordt verwacht en welke ondersteuning zijn of haar adviseurs leveren.’
Voor de Oosterscheldekering betekent dit dat er een team van ongeveer zestig medewerkers continu bezig is met het onderhoud. ‘In de winter moeten we alle onderhoudswerkzaamheden voorbereiden en in de zomer zijn we druk met de uitvoering.’ Een van de contractadviseurs in het team van Bolier is een medewerker van Stratt+. ‘Als contractmanager ben ik verantwoordelijk voor het beheersen en het laten opstellen van de contracten. Ik word hierin ondersteund door adviseurs.’
De wijze van uitvoeren heeft RWS de afgelopen jaren meer en meer neergelegd bij de aannemers. Van der Mark: ‘Vroeger schreef RWS heel directief allerlei dingen voor, bijna op boutjes- en moertjesniveau. Dat doen we steeds minder. We stellen steeds vaker de vraag aan de markt om met een voorstel te komen hoe iets het best vervangen of hersteld kan of moet worden. Nog steeds stellen we eisen en zijn er kaders, maar we laten de aanpak meer aan de markt over. Hiermee willen we met de markt samen zorgen voor meer innovativiteit, kwaliteit en efficiëntie.’
Onderhoudscontracten
Partijen die voor of met Rijkswaterstaat willen werken, krijgen te maken met aanbestedingsprocedures. Contractmanager Dirk Bolier legt uit: ‘Bij RWS is een contractadviseur onder andere verantwoordelijk voor de voorbereidingen van een contract. De stukken opstellen en klaarmaken zodat het in een aanbesteding naar de markt kan. In de uitvoering zorgen we voor een goede begeleiding van een aannemer.’
Voor de Oosterscheldekering zijn acht verschillende vaste onderhoudscontracten gedefinieerd. ‘Er is een groot onderhoudscontract waarbij deze aannemer de hele kering onderhoudt. En er zijn zeven kleinere, specifieke onderhoudscontracten. Dan kun je denken aan bijvoorbeeld onderhoud aan de dieselmotoren die bij een sluiting alles moeten opstarten. Verder is voor het onderhoud van de middenspanningsinstallatie een apart contract opgesteld en dat geldt ook voor de brandblus- en brandmeldinstallatie.’
Daarnaast worden meerdere variabele contracten afgesloten. ‘Het schilderwerk is een conserveercontract. Daar zijn we in 2014 mee gestart en dat loopt door tot in 2023. Twee jaar geleden is 700.000 liter hydrauliekolie vervangen. We zijn nu bezig met een contract voor de beveiliging van de kering. En een groot project dat we momenteel voorbereiden is de renovatie van de bewegingswerken. De schuiven worden in beweging gebracht met de cilinders die erbovenop staan. We doen nu onderzoek naar wat er moet gebeuren. Moeten ze worden gereviseerd? Moet er nieuwe bekleding op? Wat gaat het kosten? Zo’n project kan wel tien jaar in beslag nemen.’
Externe capaciteit
De kering is nu 33 jaar in gebruik en dat betekent dat de nodige renovaties moeten worden uitgevoerd. Ook de beslissing eind vorig jaar van RWS om landelijk stevig in te zetten op (achterstallig) onderhoud, heeft gezorgd voor een verhoogde behoefte aan technische specialisten en diensten. Het team is de afgelopen tijd dan ook behoorlijk gegroeid. Van der Mark: ‘Ook op het gebied van het werven van nieuw personeel hebben we te maken met aanbestedingswetten. Iedere partij moet gelijke kansen krijgen om op vacatures bij RWS in te schrijven.’
Verder is er een aantal lopende overeenkomsten, in de vorm van landelijke raamcontracten, zodat RWS uitvragen kan neerleggen bij partijen die bekend zijn met de werkwijze van RWS. Mensen die ervaring hebben met de specifieke contractvormen van RWS. ‘Het is best lastig om een match te kunnen vinden. Ook omdat we in veel gevallen parttimers zoeken. Je maakt op een gegeven moment een begroting, waarin ook de capaciteit wordt benoemd die nodig is voor een bepaald project. Daaruit blijkt een behoefte van bijvoorbeeld 0,4 fte contractadviseur en die kunnen we dan gaan werven.’
Samenwerking met Stratt+
Stratt+ levert vaker capaciteit aan Rijkswaterstaat. Voor dit object wordt gebruik gemaakt van de kennis en kunde van Wil Defauwes. Bolier: ‘Defauwes, die hier vanuit Stratt gedetacheerd is, wordt met name ingezet voor het voorbereiden en het begeleiden van contracten. Hij startte als parttimer op de Oosterscheldekering, maar werkt hier nu fulltime. Dat kan dus ook.’
Vanwege de projectmatige aanpak en vanwege het feit dat het werk sterk seizoensgebonden is, werkt het voor RWS erg goed om op deze manier te werken. Van der Mark: ‘Er is als het ware een soort flexibele schil om het vaste personeelsbestand heen gecreëerd met daarin personen en partijen die capaciteit kunnen leveren zodra dit nodig is.’
Om diezelfde reden wordt ook wel eens gekozen voor een heel andere wijze van uitvragen. Bolier: ‘We hebben via Stratt+ ook gebruik gemaakt van de mogelijkheid om iemand in te zetten op basis van te leveren producten. De behoefte was heel specifiek: een aantal benoemde onderdelen van een contract, een inkoopplan, een technische specificatie. Iemand inhuren op fte’s was hier minder efficiënt. We vragen dan dus niet om menskracht, maar om het product dat we nodig hebben. Als dat goed is, krijgen we een factuur en wordt er betaald.’
We horen graag van je!
Vond jij dit artikel interessant? Laat het ons weten via onze socialmediakanalen. Indien we iets voor je kunnen betekenen of als je vragen hebt over een van onze vacatures, neem dan contact op.